Waarheid is altijd perspectief bepaald. Zo zal de waarheid van het getal 6 en 9 worden bepaald door de richting vanwaar uit je er naar kijkt, en zal een cilinder er op zijn kopse kant er uit zien als een cirkel maar van de zijkant als een rechthoek. Beide zijn waar……vanuit het perspectief vanwaar uit gekeken wordt.
Edwin Abbott Abbott (1838 - 1926) schreef in 1884 het boek ‘Flatland: A Romance of Many Dimensions’ (Nederlands: Platland: een roman van vele dimensies). In dit boek beschrijft hij het leven van een volk dat alleen in het platte vlak leeft. Er is geen hoogte in Platland. Je kan je voorstellen hoe bang deze Platlanders van ons mensen zouden zijn. Je verstoppen en je deur op slot doen zal namelijk weinig zin hebben, want die deur zou voor ons mens slechts een streepje op papier zijn waar we overheen stappen. En als wij onze hand door hun wereld zouden bewegen, zou dat een bizarre ervaring zijn voor de Platlander: vier cirkels (de doorsnede van onze 4 langste vingers) zouden ieder groter worden, er zou plots een vijfde cirkel bijkomen (onze duim) om vervolgens allemaal samen te vloeien in een grote ellips (de doorsneden van onze hand) die dan uiteindelijk kleiner wordt tot een veel kleinere en ellips (de doorsnede onze pols).
Kan je je voorstellen wanneer we de Platlander zouden aanspreken?
Een stem uit het ‘niets’.
En als de Platlander zou vragen, wie of wat bent u?
Wat zou je dan antwoorden?
Hoe zou je jezelf begrijpbaar kunnen maken?
Zou je misschien dan niet zeggen: "Ik ben"....omdat zij jou toch nooit zouden kunnen bevatten.
Zouden ze ons als Goden zien?
En zou een Platlander die wel de derde dimensie zou kunnen zien ook een paragnost heten? Zou hij uitgelachen worden? Misschien zelfs gedood omdat het Godslasterend zou zijn om hun ‘God’ met eigen ogen kan zien?
Hoe de Platlanders ons ook zouden zien, het zou hun waarheid zijn, maar niet de onze. En onze waarheid is niet meer of beter, want ook wij zijn bang voor geesten en stemmen 'uit het niets'. Het is slechts het perspectief dat bepaalt. Een bolvorm die wij als mensen zien, zal voor de Platlander een cirkel zijn. En de bol door hun wereld bewegen, zou de groei van een punt tot een hele grote cirkel zijn. En weer terug, een uiteindelijk krimpende cirkel die als een punt zal verdwijnen. En de Platlanders zouden de ‘levende’ cirkel gaan missen. Er zou verdriet zijn en misschien zouden ze een foto bewaren ter nagedachtenis.
Lijkt dat niet een beetje zoals wij het leven ervaren: van geboorte tot aan dood en de daar op volgende begrafenis. Zo zie je dat wij niet zo veel verschillen van de Platlander. Hun perspectief lijkt één dimensie minder te hebben dan de onze…..of misschien ook niet? Want wat nu als zij een andere derde dimensie zouden hebben, een derde dimensie die wij mensen weer niet zien?...
Iets minder spectaculair dan met de Platlanders, hebben wij mensen onderling ook de ervaring dat ‘de ander’ maar niet ziet of begrijpt wat wij wel zien en begrijpen. De ander is kortzichtig of dom. Zo vinden wij dat al snel. Wij zien wel welke dimensies de ander niet ziet - namelijk de onze. Maar tegelijkertijd zijn wij blind voor de dimensies die de ander wel weer ziet en wij niet.
Jouw waarheid, mijn waarheid. Niet verenigbaar, want die ander is altijd dommer en kortzichtiger dan jij. Net zoals de ander denkt over jou.
Het is het oordeel dat wij hebben over elkaar, het oordeel dat ons blind de doof maakt voor de ander. Het is het oordeel tot waarheid verklaren die onze blindheid in standhoudt, waardoor werelden niet overbrugd kunnen worden en kleine meningsverschillen tot grote conflicten groeien. Vaak eindigend in loopgraaf oorlogen en ontwrichte relaties.
Meningsverschillen en conflicten los je op door toe te staan dat er meer is dan jouw waarheid alleen. Interesse in het andere perspectief toe te laten en de angst dat de ander nu zijn gelijk krijgt (en jij dus niet jouw gelijk krijgt) los te laten. Want ieders perspectief is even waar. Je jouwe en die van de ander.
Alleen dan, als de blindheid plaats heeft gemaakt voor interesse, kan er gezocht worden naar de gemeenschappelijke ruimte. De ruimte waar beide partijen wel verenigbare waarheden en waarden hebben. Dat is de plek waar werelden verrijken en conflicten oplossen. Als sneeuw voor de zon.
Jouw wonden zijn de mijne niet en mijn wonden zijn de jouwe niet. Maar weet hebben van elkaars wonden schept de ruimte om met elkaar om te gaan, zonder elkaar pijn te doen.
Jouw angsten zijn de mijne niet en mijn angsten zijn de jouwe niet. Maar weet hebben van elkaars angsten schept de ruimte om met elkaar om te gaan, zonder elkaar angst te geven.
Jouw wensen en verlangens zijn de mijne niet en mijn wensen en verlangens zijn de jouwe niet. Maar weet hebben van elkaars wensen en verlangens schept de ruimte om met tegemoet te komen, zonder jezelf te kort te doen.
Jouw dromen en fantasieën zijn de mijne niet en mijn dromen en fantasieën zijn de jouwe niet.
Maar als we onze dromen en fantasieën leren delen, ontstaan nieuwe werelden waar jij mijn wereld verrijkt en ik hopelijk de jouwe.
Jeroen de Lange